Bir önceki yazımızda karbonhidratlardan bahsetmiş ve şekerin de bir karbonhidrat olduğunu söylemiştik. Yani karbonhidratlar için geçerli olan bilgilerin çoğu şeker için de geçerli.Diğer karbonhidratlardan farklı olarak şekerle ilgili bilmemiz gereken şey günlük hayatımızda fark etmeden ne kadar fazla şeker tükettiğimiz. Şeker denince aklımıza sadece beyaz şeker, bayram şekerleri ve baklava gibi içinde şeker olduğundan emin olduğumuz şeyler geliyor. Ama aslında aklımıza gelmesi gerekenler meyve suları, kola ve diğer gazlı içecekler, hazır yiyeceklerin çoğu (kahvaltılık gevrekler, mayonez, ketçap, meyveli süt vs. vs.). Liste o kadar uzunki yazmakla gerçekten bitmez.
Hatta patates ve pirinç gibi içinde hiçbir katkı maddesi olmasa bile kendi şeker oranı oldukça yüksek yiyecekler de çok bilmediklerimiz arasındadır.
Ne kadar şeker tüketmeliyiz ve ne kadar şeker tüketiyoruz?
American Heart Association (AHA)'a göre tüketmemiz gereken maksimum şeker miktarları şöyle:
Erkekler: Günlük 150 kalori (37.5 gram veya 9 çay kaşığı).
Kadınlar: Günlük 100 kalori (25 gram veya 6 çay kaşığı).
Bunların maksimum olduğunun tekrar altını çiziyorum. İdeal olanı bu sınırların altında kalmaktır. Şunu da bilmekte fayda var: Bu oranlar (9 çay kaşığı) gün içinde aldığınız bütün şekerlerin toplamını gösteriyor. Yani gün içinde yediğiniz patatesin, ketçabın vs. içinde bulunan şeker de buna dahil.
Ne kadar şeker tükettiğimiz sorusu herkes için farklı olacaktır tabiki. Çayını şekerli içen birisi, diyelim ki 1 çay kaşığı şeker atsın ve günde 4 bardak çay içsin. Günlük şeker hakkının yarısı neredeyse sadece çayına koyduğu şekerle gitti. Daha öğlen ve akşam yemeklerini yemedi ve gün içinde alacağı atıştırmalıkları saymadık bile. 37 veya 25 gramdan sonra alacağı şeker fazla olarak depolanacaktır ve kilo artışıyla birlikte birçok hastalığa yol açması kaçınılmazdır.
Şimdi raflarda gördüğümüz bazı gıdalarda ne kadar şeker var onlara bakalım. Alışveriş yaparken her ürünün arkasındaki besin değerleri kısmına bakarsanız her 100 gramında kaç gram şeker olduğunu görebilirsiniz. (Resimleri büyütmek için üzerine tıklayın.)Özellikle sıcak yaz günlerinde çoğu kişinin günde belki de birden fazla kez içtiği Coca Cola'ya bakalım. Besin değerleri etiketinde karbonhidratlar (Total carbs) grubunun altında şeker (Sugars) yazısına bakarsanız bir kutuda 39 gram şeker olduğunu göreceksiniz. Tek bir teneke kutu erkeklerin günlük sınırının biraz üstündeyken, kadınlar aynı kolayla günlük sınırlarının 15 gram kadar üstüne çıkmış oluyor. Gün içinde yiyeceğiniz diğer her şey vücudunuz için artık fazla olacak ve problemleri beraberinde getirecektir.
Siz de alacağınız ürünlerin paketlerindeki besin değerlerine bundan sonra dikkat ederek şeker alımınızı kontrol edebilirsiniz. Herkesin alması gereken besin miktarları farklı olduğu için kesin rakamlar vermek oldukça zor. Ancak, genel kural olarak 100 gramın 20'den fazlası şekerse, o ürünü çok şekerli olarak düşünebilirsiniz.
Şekerin sağlığımız üzerindeki etkisini daha yakından incelemek isterseniz, İngiltere'de bu konuyu araştıran ve gündeme getiren önemli isimlerden Jamie Oliver'ın TED videosunu Türkçe altyazılı olarak izleyebilirsiniz.
